Omgaan met laaggeletterdheid
Omgaan met laaggeletterdheid in zorgorganisaties
In Nederland heeft één op de drie mensen beperkte gezondheidsvaardigheden. Dit betekent dat zij moeite hebben om informatie over gezondheid te vinden, begrijpen, beoordelen en toe te passen. Binnen deze groep bevindt zich een aantal mensen die laaggeletterd zijn, wat hun dagelijks leven en gezondheid kan beïnvloeden. Zorgorganisaties spelen een belangrijke rol in het herkennen en ondersteunen van mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid. Hieronder bespreken we hoe uw organisatie hiermee om kan gaan.
Wat zijn gezondheidsvaardigheden?
Gezondheidsvaardigheden verwijzen naar de mate waarin mensen informatie over gezondheid kunnen verkrijgen, begrijpen en toepassen om weloverwogen beslissingen te nemen. Hierbij onderscheiden we drie soorten vaardigheden:
- Functioneel: Basisvaardigheden zoals lezen, schrijven, rekenen en online zoeken.
- Interactief: Het vermogen om informatie te verwerken, te reflecteren en onderscheid te maken tussen hoofd- en bijzaken.
- Kritisch: Het effectief gebruiken van informatie, prioriteiten stellen en vooruitdenken.
Deze vaardigheden zijn cruciaal voor het goed kunnen innemen van medicijnen, het navigeren binnen zorginstellingen, en het begrijpen van gezondheidsinformatie zoals brieven, folders en websites.
Gezondheidsvaardige organisaties
Naast de persoonlijke vaardigheden van patiënten is het ook van belang dat organisaties hun communicatie en informatieaanbod aanpassen. Een ‘gezondheidsvaardige organisatie’ maakt het voor iedereen makkelijker om zorginformatie te begrijpen en te gebruiken. Dit betekent dat uw organisatie toegankelijk en begrijpelijk is, ongeacht iemands niveau van gezondheidsvaardigheden. Door hieraan te werken, verbetert u de toegankelijkheid en het vertrouwen in de zorgverlening.
Laaggeletterdheid in de zorg
Hoe kunt u als zorgorganisatie beter aansluiten?
Toegankelijk en begrijpelijk informatiemateriaal
- Zorg voor uitnodigingsbrieven, websites en folders die eenvoudig en duidelijk zijn.
- Test het materiaal op begrijpelijkheid en bied indien nodig extra ondersteuning, zoals visuele hulpmiddelen of begeleiding bij formulieren.
- Betrek mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden om hun ervaringen te delen en te helpen bij het verbeteren van uw communicatie.
Bewustwording en training voor medewerkers
- Creëer bewustzijn bij medewerkers over de impact van beperkte gezondheidsvaardigheden. Gebruik bijvoorbeeld de test “Hoe begrijpelijk is mijn gezondheidsorganisatie?”
- Geef trainingen zoals “Effectief communiceren met beperkte gezondheidsvaardigheden” om medewerkers te leren hoe ze helder en vriendelijk kunnen communiceren met deze groep.
- Zorg ervoor dat onderzoek naar patiëntervaringen inclusief is, zodat iedereen de mogelijkheid heeft om mee te doen.
Tips voor begrijpelijke communicatie
In gesprekken
- Normaliseer beperkte gezondheidsvaardigheden: vraag bijvoorbeeld of het invullen van formulieren lastig is.
- Gebruik korte zinnen en concrete woorden zonder jargon.
- Gebruik de terugvraagmethode om te checken of de patiënt de informatie heeft begrepen.
In schriftelijke communicatie
- Gebruik eenvoudige taal (B1-niveau) en beperkt de hoeveelheid informatie tot de kern.
- Verwerk visuele middelen zoals filmpjes en tekeningen om uitleg te verduidelijken.
- Zorg voor een overzichtelijke opmaak met duidelijke kopjes.